Phụ nữ trong thời kỳ mãn kinh rất dễ bị tăng huyết áp, kèm theo triệu chứng đau đầu, buồn nôn, tê cứng vai, chóng mặt… Nếu tình trạng này kéo dài có thể gây nguy hiểm tới tính mạng. Vậy làm sao kiểm soát bệnh hiệu quả?
Tại sao phụ nữ tuổi mãn kinh lại dễ bị tăng huyết áp?
Có rất nhiều lý do khiến huyết áp của chị em trong giai đoạn mãn kinh tăng cao. Sau đây là những nguyên nhân phổ biến:
- Sự thay đổi nội tiết: Trong cơ thể chúng ta có rất nhiều loại hormon. Các hormon liên quan đến hệ sinh dục của phụ nữ, bao gồm hormon giới tính (estrogen) hormon kích thích nang, hormon kích thích sự rụng trứng. Khi mãn kinh, vai trò của hormon sinh dục giảm đi. Việc giảm hàm lượng hormon sinh dục gây rối loạn trao đổi chất trong cơ thể, làm gia tăng nguy cơ xơ cứng động mạch và các bệnh lý tim mạch. Đây là một nguyên nhân chính khiến huyết áp tăng cao.
- Hệ thần kinh giao cảm mất cân bằng: Hoạt động của hệ thần kinh giao cảm tăng cao làm tăng cảm giác ngon miệng, dễ béo phì và khiến cân nặng cũng “leo thang”. Béo phì ảnh hưởng lớn đến sức khỏe của phụ nữ mãn kinh, cụ thể như: tăng áp lực với tim, gây bệnh tim mạch, bệnh đái tháo đường, xơ cứng động mạch. Hormon của hệ thần kinh giao cảm làm co mạch, đặc biệt là các mạch máu nhỏ. Điều đó làm cho sự cung cấp máu đến các cơ quan trong cơ thể trở nên khó khăn và dòng máu lưu thông trong lòng mạch dưới áp lực lớn, khiến huyết áp tăng cao. Quá trình này diễn ra thời gian dài sẽ kéo theo các cơ chế khác, làm trầm trọng thêm tình trạng bệnh như: tăng huyết áp do chức năng thận, xuất hiện tình trạng giữ nước, mạch nhanh… thậm chí dẫn tới biến chứng tim mạch, rối loạn chuyển hoá và rối loạn insulin, dẫn đến bệnh đái tháo đường.
- Mắc các bệnh lý khác: Bước vào tuổi mãn kinh, do hormon estrogen suy giảm, nội tiết thay đổi, chức năng thần kinh thực vật mất thăng bằng, dễ dẫn đến nhiều bệnh lý như: đái tháo đường, loãng xương, đau lưng, dễ gãy xương và các bệnh lý hệ tim mạch dẫn tới huyết áp cao. Tăng huyết áp, đái tháo đường và chứng đau nhức do loãng xương là những chứng bệnh riêng biệt, tuy nhiên, chúng lại thường đi cùng nhau.
Bệnh thận cũng là một trong những nguyên nhân dẫn tới huyết áp tăng cao. Trong bệnh viêm thận cấp tính, nếu điều trị dứt bệnh là huyết áp sẽ xuống, còn nếu là bệnh mạn tính thì sẽ kéo theo tăng huyết áp trong thời gian dài. Do đó, người bị tăng huyết áp cần được chuyên gia kiểm tra sức khỏe tổng thể để xác định căn nguyên gây bệnh và điều trị triệt để.
- Yếu tố tâm lý: Tình trạng căng thẳng thường xuyên dẫn tới sự phá vỡ các cơ chế bảo vệ sức khỏe, đặc biệt gây nên những rối loạn tim mạch. Áp lực công việc càng lớn, tình trạng căng thẳng thường trực nên có thể gây hại cho huyết áp.
Khi căng thẳng thần kinh, huyết áp và nhịp tim tăng cao, điều này khiến tim phải làm việc quá tải và tăng nguy cơ mắc bệnh. Trong trạng thái căng thẳng thì huyết áp động mạch tăng, đồng thời, nó có ảnh hưởng lên thành phần hoá học của máu, làm tăng hàm lượng cholesterol thúc đẩy phát triển xơ vữa động mạch. Khi đó, các động mạch vành tim bị hẹp lại, hạn chế sự cung cấp máu cho cơ tim gây nên bệnh thiếu máu cơ tim, suy tim.
Phụ nữ tuổi mãn kinh cần kiểm soát huyết áp như thế nào?
Phụ nữ bị tăng huyết áp cần lưu ý: Kiểm soát hàm lượng cholesterol, glucose máu và các chỉ số huyết áp ở mức độ cho phép (không vượt quá 140/90 mmHg, kết hợp bị đái tháo đường thì không vượt quá 130/90 mmHg). Việc điều trị cần tuân thủ chỉ định của chuyên gia, người bệnh có thể dùng một số thuốc có tác dụng điều hoà hoạt động của hệ thần kinh giao cảm, thông qua đó giúp giảm huyết áp ở giai đoạn tiền mãn kinh.
Bên cạnh đó, chị em cần biết cách kiểm soát cảm xúc, hạn chế căng thẳng để tránh huyết áp tăng cao, ảnh hưởng tai hại đến các cơ quan khác trong cơ thể (não, tim, thận…). Tăng cường hoạt động thể lực bằng các bài tập rèn sức bền như: Đi bộ nhanh, chạy bước nhỏ, thể dục nhịp điệu, đạp xe đạp... Về chế độ ăn uống, chị em cần ăn đủ chất, hạn chế sử dụng muối ăn (không quá 5- 6 gam/ngày), dùng dầu thực vật để chế biến, không ăn thịt mỡ, da động vật, hạn chế các đồ ăn có chứa nhiều cholesterol (trứng gia cầm, tim, gan động vật, bơ, kem, socola), tăng cường ăn cá, đậu…
Minh Trí